در دنیای گسترده و متنوع توزیع‌های لینوکس، انتخاب یک توزیع مناسب برای کاربران ایرانی همواره یک چالش جدی بوده است. با افزایش تعداد توزیع‌ها و ارائه نسخه‌های مختلف، کاربران با گزینه‌های متعددی مواجه می‌شوند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. دو توزیع که در این زمینه بیشتر از همه شناخته شده‌اند، مانجارو و اوبونتو هستند. این دو توزیع با وجود اشتراکاتی در استفاده از کرنل لینوکس و قابلیت‌های پایه‌ای، تفاوت‌های اساسی در زمینه پایداری، مدیریت بسته‌ها، تجربه کاربری و پشتیبانی از نرم‌افزارها دارند.
این مطلب یک بررسی جامع و مقایسه‌ای از این دو توزیع است تا کاربران ایرانی بتوانند تصمیمی آگاهانه و متناسب با نیازهای خود اتخاذ کنند.
اوبونتو چیست؟
اوبونتو یکی از محبوبترین توزیع‌های لینوکس در جهان است که بر پایه دبیان ساخته شده و با هدف سهولت استفاده، پایداری و امنیت بالا طراحی شده است. این توزیع به ویژه برای کاربرانی که تازه وارد دنیای لینوکس می‌شوند، گزینه‌ای ایده‌آل به شمار می‌آید. اوبونتو دارای نسخه‌های متعددی است، از جمله نسخه‌های LTS (پشتیبانی بلندمدت) که هر دو سال یکبار منتشر می‌شوند و تا پنج سال به‌روزرسانی‌های امنیتی و نرم‌افزاری دریافت می‌کنند. این ویژگی اوبونتو را برای کاربران حرفه‌ای، ادارات و سازمان‌هایی که نیاز به سیستم پایدار دارند، بسیار مناسب می‌کند.
علاوه بر این، اوبونتو دارای جامعه‌ای گسترده و منابع آموزشی فراوان است که یادگیری و حل مشکلات را برای کاربران تازه‌وارد آسان می‌کند. بسیاری از نرم‌افزارهای محبوب جهان، از جمله ابزارهای توسعه، اداری و گرافیکی، نسخه‌های رسمی و آماده برای اوبونتو ارائه می‌کنند که تجربه کاربری یکپارچه و روانی را به ارمغان می‌آورد.
مانجارو چیست؟
مانجارو یک توزیع لینوکس بر پایه آرچ لینوکس است و برخلاف اوبونتو، از مدل انتشار Rolling Release استفاده می‌کند. بدان معنا که کاربران مانجارو همواره به جدیدترین نسخه‌های نرم‌افزارها دسترسی دارند و نیازی به نصب نسخه‌های جدید سیستم‌عامل به صورت کامل نیست. مانجارو با ارائه ابزارهای گرافیکی و نصب ساده، تجربه کاربری مناسبی را برای کسانی که می‌خواهند از مزایای آرچ لینوکس بهره‌مند شوند، فراهم می‌کند.
این توزیع همچنین با ارائه سه نسخه رسمی با محیط‌های دسکتاپ مختلف شامل KDE Plasma، Xfce و GNOME، انعطاف بالایی در انتخاب محیط کاری مناسب برای کاربران ایجاد می‌کند. ابزارهای گرافیکی مانند Pamac برای مدیریت بسته‌ها، نصب و حذف نرم‌افزارها را ساده کرده و نیاز به دستورات پیچیده ترمینال را کاهش می‌دهد. مانجارو تلاش می‌کند تجربه‌ای نزدیک به آرچ لینوکس ارائه دهد، اما با کاربرپسندی بالاتر و پیچیدگی کمتر.
مدل انتشار و به‌روزرسانی‌ها
یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های میان اوبونتو و مانجارو در مدل انتشار آنهاست.
اوبونتو و انتشار ثابت
اوبونتو از مدل انتشار ثابت استفاده می‌کند. نسخه‌های LTS هر دو سال یکبار منتشر می‌شوند و معمولا برای محیط‌های کاری و سرورها گزینه‌ای پایدار به شمار می‌آیند. پایداری اوبونتو ناشی از آزمایش‌های گسترده و بهینه‌سازی بسته‌ها است که با هدف کاهش خطا و مشکلات احتمالی در طول زمان انجام می‌شود. کاربران می‌توانند مطمئن باشند که پس از نصب نسخه LTS، سیستم تا چند سال بدون نیاز به تغییر اساسی کار خواهد کرد.
از سوی دیگر، نسخه‌های غیر LTS اوبونتو هر شش ماه یکبار منتشر می‌شوند و ویژگی‌ها و نرم‌افزارهای جدیدتری ارائه می‌کنند. این نسخه‌ها برای کاربران حرفه‌ای و توسعه‌دهندگان مناسب است که علاقه‌مند به دسترسی به فناوری‌های نوین هستند، اما ممکن است پایداری نسخه‌های LTS را نداشته باشند.
مانجارو و انتشار Rolling Release
مانجارو از مدل Rolling Release بهره می‌برد. این بدان معناست که کاربران به‌طور مداوم به جدیدترین نسخه‌های نرم‌افزارها و بسته‌های سیستم‌عامل دسترسی دارند. با این حال، تیم مانجارو برای جلوگیری از بروز مشکلات، بسته‌ها را دو هفته پس از انتشار در مخازن قرار می‌دهد تا از پایداری نسبی سیستم اطمینان حاصل شود.
مدل Rolling Release مزایای قابل توجهی دارد، از جمله امکان استفاده از آخرین نسخه نرم‌افزارها، درایورها و محیط‌های دسکتاپ. اما برای کاربرانی که نیاز به سیستم فوق‌العاده پایدار دارند، این مدل می‌تواند با ریسک‌هایی همراه باشد، زیرا بروزرسانی‌های مکرر ممکن است گاهی باعث بروز ناسازگاری‌ها شوند.
پایداری و عملکرد
پایداری و عملکرد سیستم یکی از مهمترین معیارها در انتخاب توزیع لینوکس است.
اوبونتو با توجه به آزمایش‌های گسترده و مدل انتشار ثابت، به عنوان یک توزیع پایدار شناخته می‌شود. این پایداری باعث شده تا اوبونتو در سرورها، مراکز داده و محیط‌های کاری حساس بسیار محبوب باشد. مصرف منابع در اوبونتو نیز بهینه است و بسیاری از محیط‌های دسکتاپ سبک مانند MATE و Xfce به کاربران امکان استفاده از سیستم با سخت‌افزار قدیمی یا محدود را می‌دهند.
مانجارو با وجود مدل Rolling Release، عملکرد پایداری ارائه می‌دهد. بسیاری از کاربران گزارش کرده‌اند که مصرف حافظه در مانجارو کمی کمتر از اوبونتو است و به دلیل نسخه‌های جدید نرم‌افزارها، کاربران می‌توانند از قابلیت‌های تازه بهره‌مند شوند. با این حال، بروزرسانی‌های مکرر گاهی نیازمند مدیریت دقیق و آگاهی کاربران است تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
محیط دسکتاپ و تجربه کاربری
محیط دسکتاپ و تجربه کاربری، نقش بسیار مهمی در انتخاب توزیع دارد، به ویژه برای کاربران تازه‌وارد.
اوبونتو
اوبونتو به‌طور پیشفرض از محیط دسکتاپ GNOME استفاده می‌کند. GNOME با طراحی مینیمالیستی و کاربرپسند، تجربه‌ای روان و سازمان‌یافته ارائه می‌دهد. این محیط دارای ابزارها و تنظیمات گسترده‌ای است که امکان شخصی‌سازی رابط کاربری را فراهم می‌کند. با این حال، برخی کاربران ممکن است به دلیل تغییرات مداوم و متفاوت بودن رابط GNOME نسبت به محیط‌های سنتی دسکتاپ، نیاز به زمان برای سازگاری داشته باشند.
علاوه بر GNOME، نسخه‌های مختلف اوبونتو مانند Kubuntu و Xubuntu از محیط‌های دسکتاپ KDE Plasma و Xfce نیز بهره می‌برند تا کاربران بتوانند بر اساس سلیقه و منابع سخت‌افزاری خود محیط مناسبی را انتخاب کنند.
مانجارو
مانجارو سه نسخه رسمی با محیط‌های دسکتاپ KDE Plasma ، Xfce و GNOME ارائه می‌دهد. KDE Plasma یک محیط دسکتاپ مدرن، زیبا و بسیار قابل سفارشی‌سازی است که امکانات زیادی در اختیار کاربران قرار می‌دهد. Xfce نسخه‌ای سبک و کم‌مصرف است که برای سیستم‌های قدیمی یا کاربران علاقه‌مند به محیط سریع مناسب است. مانجارو با ارائه ابزارهایی مانند Pamac مدیریت بسته‌ها، نصب نرم‌افزارها و بروزرسانی‌ها را به شکل گرافیکی و ساده امکان‌پذیر کرده است.
به‌طور کلی، مانجارو تجربه‌ای منعطف و نزدیک به آرچ لینوکس ارائه می‌دهد و برای کاربرانی که دوست دارند سیستم خود را به‌طور کامل سفارشی کنند، گزینه‌ای جذاب است.
خرید VPS لینوکس با دسترسی کامل SSH و منابع اختصاصی، مناسب برای برنامه‌نویسان، توسعه‌دهندگان و مدیران سایت در پارسدو فراهم است.
مدیریت بسته‌ها و نرم‌افزارها
سیستم مدیریت بسته‌ها و دسترسی به نرم‌افزارها یکی دیگر از تفاوت‌های مهم میان اوبونتو و مانجارو است.
اوبونتو
اوبونتو از سیستم مدیریت بسته APT و مخازن دبیان استفاده می‌کند. این سیستم بسیار پایدار و معتبر است و اکثر کاربران به راحتی می‌توانند نرم‌افزارهای مورد نیاز خود را نصب کنند. با این حال، برخی از نرم‌افزارها ممکن است در مخازن اوبونتو نسخه‌های قدیمی‌تری داشته باشند، و برای نصب نسخه‌های جدیدتر نیاز به استفاده از PPA یا نصب دستی باشد.
مانجارو
مانجارو از سیستم مدیریت بسته Pacman بهره می‌برد و به کاربران امکان می‌دهد به آخرین نسخه نرم‌افزارها دسترسی پیدا کنند. ابزار Pamac نصب و حذف بسته‌ها را به شکل گرافیکی ممکن می‌کند و مدیریت بسته‌ها ساده و سریع انجام می‌شود. همچنین، مانجارو دسترسی به AUR (Arch User Repository) را فراهم می‌کند که مخزنی عظیم از نرم‌افزارهای کاربری و توسعه‌دهنده‌ها است و قابلیت نصب نرم‌افزارهای کمتر شناخته‌شده یا آزمایشی را فراهم می‌کند.
امنیت و به‌روزرسانی‌های امنیتی
امنیت سیستم یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های کاربران است، به ویژه برای محیط‌های کاری و سرور.
اوبونتو با ارائه نسخه‌های LTS و بروزرسانی‌های منظم امنیتی، سطح بالایی از امنیت را ارائه می‌دهد. این توزیع از SELinux و AppArmor پشتیبانی می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که سیاست‌های امنیتی خود را به راحتی مدیریت کنند.
مانجارو نیز با بروزرسانی‌های مداوم، امنیت سیستم را ارتقا می‌دهد، اما به دلیل مدل Rolling Release، کاربران باید مراقب باشند که بروزرسانی‌ها را به موقع اعمال کنند تا از مشکلات امنیتی جلوگیری شود.
پشتیبانی و جامعه کاربری
اوبونتو دارای جامعه‌ای بزرگ و فعال است که منابع آموزشی، انجمن‌ها، مستندات و پاسخ به سوالات کاربران را به شکل گسترده ارائه می‌دهد. این ویژگی به ویژه برای کاربران تازه‌وارد اهمیت دارد، زیرا یادگیری و حل مشکلات را تسهیل می‌کند.
مانجارو نیز جامعه‌ای فعال دارد و منابع آموزشی متعددی برای کاربران فراهم شده است. با این حال، نسبت به اوبونتو، منابع کمتر و تخصصی‌تر هستند و کاربران ممکن است نیاز داشته باشند برای برخی مسائل به انجمن‌های بین‌المللی مراجعه کنند.
انتخاب مناسب برای کاربران ایرانی
برای کاربران ایرانی، انتخاب بین اوبونتو و مانجارو به نیازها و سطح تجربه کاربر بستگی دارد.
اوبونتو برای کسانی که به دنبال سیستم پایدار، منابع آموزشی فراوان و پشتیبانی گسترده هستند، گزینه‌ای ایده‌آل است. این توزیع با پشتیبانی از زبان فارسی و نرم‌افزارهای کاربردی، تجربه کاربری مناسبی ارائه می‌دهد و نصب آن بر روی سرور و دسکتاپ به سادگی امکان‌پذیر است.
مانجارو برای کاربرانی که می‌خواهند همیشه به آخرین نسخه نرم‌افزارها دسترسی داشته باشند و علاقه‌مند به سفارشی‌سازی سیستم هستند، انتخابی مناسب است. این توزیع با ارائه ابزارهای گرافیکی، محیط‌های دسکتاپ متنوع و دسترسی به مخزن AUR، تجربه‌ای منعطف و مدرن ارائه می‌دهد.
جمع‌بندی
در نهایت، انتخاب بین مانجارو و اوبونتو به نیازهای فردی کاربران وابسته است. هر دو توزیع مزایا و محدودیت‌های خود را دارند و نمی‌توان گفت یکی به‌طور مطلق بهتر از دیگری است.
اگر هدف شما استفاده از سیستمی پایدار، مطمئن و با پشتیبانی گسترده است، اوبونتو بهترین گزینه است، اگر می‌خواهید همیشه از آخرین نرم‌افزارها و ویژگی‌های لینوکس بهره‌مند شوید و توانایی مدیریت بروزرسانی‌ها را دارید، مانجارو گزینه‌ای جذاب و منعطف خواهد بود.
با توجه به نکات مطرح‌شده در این مقاله، کاربران ایرانی می‌توانند با درک بهتر مزایا و محدودیت‌های هر توزیع، تصمیمی آگاهانه بگیرند و لینوکسی را انتخاب کنند که با نیازها و سطح تجربه آنها هماهنگی داشته باشد.
