به عنوان یک کاربر لینوکس، ممکن است با موقعیتی مواجه شوید که پارتیشن روت (/) شما فضای کافی نداشته باشد، که می‌تواند باعث بروز خطا، جلوگیری از نصب نرم‌افزار یا حتی توقف عملکرد صحیح سیستم شود. افزایش سایز پارتیشن root ممکن است به خصوص برای مبتدیان دشوار به نظر برسد، اما با کمی راهنمایی و صبر، همانطور که در این مطلب توضیح داده شده است، کاملا قابل انجام است.
درک پارتیشن root
پارتیشن روت (/) جایی است که سیستم عامل لینوکس در آن قرار دارد و شامل تمام فایل‌های سیستمی، برنامه‌های نصب شده، تنظیمات پیکربندی و گاهی اوقات داده‌های کاربر است، اگر home/ در یک پارتیشن جداگانه نباشد.
پارتیشن root می‌تواند به دلایل مختلف پر شود:
- نصب تعداد زیادی برنامه
- فایل‌های لاگ بزرگ فضا را اشغال می‌کنند
- فایل‌های موقت (Temporary ) که به طور خودکار پاک نمی‌شوند
- پایگاه‌های داده یا ابزارهای توسعه که داده‌ها را در / ذخیره می‌کنند
وقتی فضای پارتیشن root کم شود، لینوکس می‌تواند شروع به عملکرد غیرقابل پیش‌بینی کند. گسترش آن به جلوگیری از این مشکلات کمک کرده و سیستم شما را روان نگه می‌دارد.
نحوه بررسی میزان استفاده فعلی از دیسک
اولین قدم این است که فضای پارتیشن فعلی خود و میزان فضای موجود را با استفاده از دستور df زیر مشاهده کنید.
df -h
دستور بالا میزان استفاده از دیسک را در فرمتی قابل خواندن توسط انسان نشان می‌دهد، در اینجا می‌توانید ببینید که / تقریبا پر شده است (۹۹٪ استفاده شده است):
در مرحله بعد، پارتیشن خود را با دستور fdisk زیر بررسی کنید:
fdisk -l
دستور بالا تمام پارتیشن‌های دیسک روی سیستم را لیست می‌کند.
توجه کنید که / فقط ۲۰ گیگابایت است در حالی که /home 10 گیگابایت است. ممکن است بخواهیم از فضای استفاده نشده روی دیسک استفاده کنیم یا پارتیشن‌های دیگر را کوچک کنیم.
مهم: از پارتیشن root خود بکاپ تهیه کنید
قبل از ایجاد هرگونه تغییر در پارتیشن‌های خود، همیشه از داده‌های مهم خود نسخه بکاپ تهیه کنید، زیرا اشتباهاتی در طول پارتیشن‌بندی رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به از دست رفتن داده‌ها شود، بنابراین بهتر است ایمنی را رعایت کنیم تا اینکه آخر کار متاسف و پشیمان باشیم.
برای بکاپ‌گیری از پارتیشن root، همانطور که نشان داده شده است، از دستور rsync استفاده خواهیم کرد، یا می‌توانید از هر ابزار بکاپ‌گیری دیگری که ترجیح می‌دهید استفاده کنید.
rsync -av --progress / /path/to/backup/
چندین راه برای افزایش فضای پارتیشن root وجود دارد و رویکردی که انتخاب می‌کنید به تنظیمات شما بستگی دارد.
روش ۱: افزایش سایز پارتیشن root با استفاده از GParted
اگر از دسکتاپ استفاده می‌کنید یا یک CD/USB لایو دارید، GParted ساده‌ترین ابزار برای استفاده است.
• بوت از یک USB/CD لایو – نمی‌توانید اندازه یک پارتیشن root نصب شده را تغییر دهید، بنابراین با بوت کردن در یک محیط لینوکس لایو شروع کنید.
• اجرای – GParted از منو GParted را باز نموده و لیستی از تمام پارتیشن‌های خود را مشاهده کنید.
• تغییر اندازه پارتیشن root – پارتیشن / (روت) را شناسایی و بررسی کنید که آیا فضای تخصیص نیافته‌ای در کنار آن وجود دارد یا خیر، روی پارتیشن کلیک راست کرده و Resize/Move را انتخاب کنید.
• اعمال تغییرات – برای اعمال تغییرات، روی دکمه علامت تیک کلیک کنید، صبور باشید، این ممکن است چند دقیقه طول بکشد.
پس از ریبوت، df -h را اجرا کنید تا تایید شود که اندازه پارتیشن root افزایش یافته است.
روش ۲: استفاده از LVM
اگر پارتیشن روت روی LVM است (بسیاری از توزیع‌های مدرن لینوکس مانند CentOS، RHEL و Ubuntu از LVM پشتیبانی می‌کنند)، گسترش آن ایمن‌تر است و نیازی به بوت شدن از طریق CD زنده ندارد.
ابتدا، بررسی کنید که آیا root روی LVM است یا خیر.
lsblk
ممکن است چیزی مشابه را در اینجا ببینید، / یک حجم منطقی LVM (lv_root) در داخل گروه حجم vg_root است.
اگر فضای خالی در گروه حجم وجود دارد، می‌توانید logical volume را گسترش دهید.
sudo lvextend -L +10G /dev/vg_root/lv_root
- 10G+ به معنی اضافه کردن ۱۰ گیگابایت به root است.
- dev/vg_root/lv_root/ را با مسیر خود جایگزین کنید.
در مرحله بعد، فایل سیستم را تغییر اندازه دهید.
sudo resize2fs /dev/vg_root/lv_root #for ext3 sudo xfs_growfs / #for xfs
پس از تغییر اندازه، دستور زیر را اجرا کنید تا تایید شود که اندازه پارتیشن root افزایش یافته است.
df -h
خرید VPS لینوکس با دسترسی کامل SSH و منابع اختصاصی، مناسب برای برنامه‌نویسان، توسعه‌دهندگان و مدیران سایت در پارسدو فراهم است.
روش ۳: کوچک کردن یک پارتیشن دیگر
اگر از LVM استفاده نمی‌شود و فضای تخصیص نیافته‌ای وجود ندارد، می‌توانید پارتیشن دیگری مانند /home را برای ایجاد فضا کوچک کنید:
- بکاپ‌گیری از home/ – مطمئن شوید که تمام فایل‌های مهم شما در جایی امن ذخیره شده‌اند.
- بوت از یک USB لایو – کامپیوتر خود را از یک USB لینوکس بوت کنید تا پارتیشن‌ها در حال استفاده نباشند.
- کوچک کردن home/ با استفاده از GParted – از GParted برای کاهش اندازه پارتیشن home/ و آزاد کردن فضا استفاده کنید.
- جابجایی پارتیشن root – پارتیشن root خود را با دقت به فضای آزاد منتقل کنید. این مرحله پیشرفته و پرخطر است.
- تغییر اندازه فایل سیستم – فایل سیستم root را افزایش دهید تا بتواند از فضای جدید استفاده کند.
نکته: این کار برای مبتدیان دشوار است. در صورت امکان، از LVM استفاده کنید یا با پارتیشن‌هایی که از قبل فضای تخصیص نیافته دارند کار کنید.
جمع‌بندی
کمبود فضا در پارتیشن root می‌تواند استرس‌زا باشد، اما گسترش آن پس از درک سیستم خود و دنبال کردن مراحل صحیح، کاملا قابل مدیریت است.
برای مبتدیان، استفاده از GParted از طریق Live USB امن‌ترین راه برای افزایش سایز پارتیشن root است، در حالی که کاربران LVM می‌توانند این کار را با خیال راحت و بدون ریبوت انجام دهند.
همیشه به یاد داشته باشید که قبل از ایجاد هرگونه تغییر، از داده‌های مهم خود نسخه بکاپ تهیه کنید و قبل از تغییر اندازه، پارتیشن‌های خود را دوباره بررسی کنید.
