هوش مصنوعی نرخ کلیک را کاهش می‌دهد

در دنیای دیجیتال امروزی، نرخ کلیک (CTR) یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای سنجش موفقیت کمپین‌های تبلیغاتی، ایمیل مارکتینگ، محتوا و حتی سئو است. این شاخص به درصدی از کاربرانی اشاره دارد که پس از دیدن یک لینک، تبلیغ یا عنوان، روی آن کلیک می‌کنند. هرچه CTR بالاتر باشد، نشان‌دهنده اثربخشی بیشتر محتوا یا تبلیغ است.
با ظهور و گسترش هوش مصنوعی (AI)، انتظارات بر آن بود که این فناوری بتواند به بهینه‌سازی CTR کمک کند و در بسیاری از موارد نیز چنین بوده است. اما در روندی جالب و تا حدی نگران‌کننده، نشانه‌هایی از کاهش نرخ کلیک در اثر به‌کارگیری هوش مصنوعی در موتورهای جستجو، پلتفرم‌های تبلیغاتی و رسانه‌های اجتماعی دیده می‌شود. در این مطلب، بررسی خواهیم کرد که چگونه هوش مصنوعی در برخی موارد می‌تواند منجر به کاهش نرخ کلیک شود.

۱. پاسخ مستقیم هوش مصنوعی به جای کلیک روی لینک‌ها

یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش CTR به واسطه‌ی هوش مصنوعی، ارائه پاسخ‌های مستقیم و بی‌نیاز از کلیک است. موتورهای جستجویی مانند Google و Bing، با بهره‌گیری از مدل‌های زبانی پیشرفته، پاسخ‌های مستقیم به پرسش‌های کاربران ارائه می‌دهند. این پاسخ‌ها اغلب به شکل Featured Snippets، People also ask یا پاسخ‌های تولید شده توسط مدل‌های هوش مصنوعی مانند Copilot و ChatGPT ظاهر می‌شوند.
مثال:
کاربری عبارت تفاوت بین HTML و CSS را جستجو می‌کند. به جای کلیک روی یک لینک، در همان صفحه نتایج جستجو، خلاصه‌ای از پاسخ را دریافت می‌کند. در نتیجه، دیگر نیازی به کلیک کردن روی لینک وب‌سایت اصلی نیست.
نتیجه: افزایش پاسخ‌دهی درون‌صفحه‌ای باعث کاهش ترافیک وب‌سایت‌ها و به تبع آن کاهش نرخ کلیک می‌شود.

۲. جستجوهای بدون کلیک (Zero-Click Searches)

مطالعات نشان می‌دهد که سهم جستجوهای بدون کلیک در حال افزایش است. طبق آمارها، بیش از ۶۰ درصد جستجوهای موبایلی منجر به هیچ کلیکی نمی‌شوند. این بدان معناست که کاربران پاسخ خود را از همان صفحه نتایج دریافت کرده و هیچ لینکی را دنبال نمی‌کنند.
هوش مصنوعی نقش مهمی در بهبود و توسعه این نوع جستجوها داشته است. با استفاده از پردازش زبان طبیعی (NLP)، هوش مصنوعی می‌تواند خلاصه‌ای دقیق، منسجم و سریع تولید کند که نیاز به مشاهده منابع دیگر را از بین می‌برد.

۳. فیلتر و شخصی‌سازی بیش از حد محتوا

الگوریتم‌های هوش مصنوعی در رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های خبری، محتوا را به گونه‌ای شخصی‌سازی می‌کنند که به گمان آن‌ها، بیشترین تطابق را با علایق کاربر دارد. اما این فرآیند گاه منجر به کاهش تنوع محتوایی و عدم نمایش لینک‌های ارزشمند می‌شود.
کاربر ممکن است تنها محتوایی را ببیند که قبلا با آن تعامل داشته است و فرصت دیدن محتوای جدید یا متفاوت را از دست دهد. در نتیجه، کلیک روی لینک‌های متفاوت کاهش می‌یابد.

۴. تبلیغات تولید شده توسط AI و کاهش جذابیت انسانی

تبلیغاتی که توسط هوش مصنوعی تولید می‌شوند (به‌ویژه در مدل‌های زبانی)، اگرچه از نظر ساختاری بی‌نقص‌اند، اما گاه فاقد ظرافت انسانی، شوخ‌طبعی یا خلاقیت لازم برای جلب توجه هستند. چنین تبلیغاتی ممکن است ظاهری حرفه‌ای اما یکنواخت داشته باشند و نتوانند کاربران را به کلیک ترغیب کنند.
همچنین با استفاده از A/B تست‌های خودکار، سیستم‌های هوش مصنوعی ممکن است نسخه‌هایی از تبلیغات را انتخاب کنند که بیش از حد بهینه‌سازی شده‌اند و به جای تحریک احساسات انسانی، فقطبه داده‌ها اتکا دارند.

۵. سئو مولد و محتوای ماشینی

با رواج ابزارهای تولید محتوا مبتنی بر AI، تعداد زیادی از سایت‌ها با محتوای مشابه، تکراری یا کم‌ارزش پر شده‌اند. اگرچه این محتواها به لحاظ ساختار ممکن است استاندارد باشند، اما از دید کاربر تکراری، سطحی یا حتی بی‌معنا به نظر برسند.
کاربران پس از تجربه‌ای نامطلوب از چند کلیک اولیه روی محتوای ماشینی، ممکن است دیگر بر روی لینک‌های مشابه کلیک نکنند. این پدیده به مرور باعث کاهش اعتماد و کاهش کلیک می‌شود.

۶. نمایش پاسخ‌ها در رابط‌های صوتی و چت‌محور

با رشد ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مانند دستیارهای صوتی (Siri، Google Assistant، Alexa) یا چت‌بات‌هایی مانند ChatGPT، کاربران به جای مرور صفحات متعدد، پاسخ خود را از یک واسط گفت‌وگویی دریافت می‌کنند.
این مدل تعاملی، اگرچه سریع و کارآمد است، اما مسیرهای کلیک سنتی را حذف می‌کند. به عنوان مثال، کاربری که در ChatGPT می‌پرسد بهترین رستوران‌های رشت کدام‌اند؟، پاسخ را مستقیم و بدون نیاز به مراجعه به سایت TripAdvisor یا Google Maps دریافت می‌کند.

۷. خستگی شناختی ناشی از محتوای بیش از حد تولید شده

هوش مصنوعی می‌تواند هزاران محتوا در روز تولید کند. این بمباران محتوایی گاهی منجر به خستگی شناختی کاربر می‌شود؛ حالتی که در آن کاربر به دلیل حجم زیاد اطلاعات، توان یا رغبت لازم برای بررسی و کلیک کردن روی لینک‌ها را از دست می‌دهد.
نتیجه: در محیطی که همه چیز «محتوا»ست، هیچ چیز خاص نیست و این می‌تواند به کاهش نرخ کلیک منجر شود.

۸. کاهش اعتماد به نتایج AI-محور

با افزایش استفاده از AI برای تولید محتوا، مسائلی مانند اطلاعات نادرست (Hallucination)، سوگیری الگوریتمی و محتوای جعلی بیشتر شده‌اند. کاربران به مرور ممکن است اعتماد خود را نسبت به محتوایی که توسط AI ارائه می‌شود از دست بدهند. در نتیجه، نرخ کلیک به لینک‌هایی که با AI تولید شده‌اند، کاهش می‌یابد.

راهکارهایی برای مقابله با کاهش نرخ کلیک

علیرغم چالش‌های بالا، راهکارهایی برای کاهش اثر منفی هوش مصنوعی بر CTR وجود دارد:

1. ایجاد محتوای انسانی و شخصی‌سازی شده
   ایجاد محتوایی که با دیدگاه انسانی، تجربه واقعی و داستان‌های اصیل همراه باشد، می‌تواند جذابیت بیشتری برای کاربران ایجاد کند.
2. استفاده هوشمندانه از AI به عنوان ابزار، نه جایگزین
   هوش مصنوعی باید به عنوان ابزاری برای کمک به تولیدکننده‌ی محتوا عمل کند، نه به عنوان جایگزین کامل.
3. طراحی تیترهای جذاب و غیرکلیشه‌ای
   هوش مصنوعی معمولاً تیترهای کلی و ساده تولید می‌کند. تیترهایی با احساسات، طنز یا عناصر غیرمنتظره می‌توانند کاربران را به کلیک ترغیب کنند.
4. حفظ شفافیت و اعتبار منابع
   استفاده از منابع موثق، ذکر نویسنده انسانی، و نمایش شفاف اطلاعات می‌تواند اعتماد کاربران را افزایش دهد.

نتیجه‌گیری

هوش مصنوعی، علیرغم امکانات فوق‌العاده‌اش در تحلیل داده، تولید محتوا و شخصی‌سازی، می‌تواند به کاهش نرخ کلیک منجر شود؛ پدیده‌ای که برخلاف انتظار بسیاری از متخصصان بازاریابی دیجیتال است. کاهش کلیک‌ها معمولا ناشی از پاسخ‌دهی مستقیم، جستجوهای بدون کلیک، بمباران اطلاعاتی، یا عدم جذابیت محتوای تولیدشده توسط AI است.
با این حال، هوش مصنوعی دشمن نیست؛ بلکه ابزاری است که باید به‌درستی و با آگاهی از محدودیت‌هایش استفاده شود. ترکیب خلاقیت انسانی با قدرت تحلیل ماشینی، کلید موفقیت در عصر دیجیتال مبتنی بر هوش مصنوعی خواهد بود.