ویرایشگر ویرایشگر متن یکی از ابزارهای پایه و حیاتی برای هر توسعه‌دهنده در محیط لینوکس است. چه در حال نوشتن اسکریپت‌های ساده باشید یا توسعه کدهای پیچیده‌تر یا کار با فایل‌های پیکربندی سرور، داشتن یک یا چند ویرایشگر متن مناسب می‌تواند تفاوت زیادی در بهره‌وری، تجربه کاری و کیفیت کد ایجاد کند. در دنیای لینوکس، تعداد زیادی از ویرایشگرها وجود دارند، برخی ساده و سبک، برخی کاملا ماژولار و قابل توسعه و برخی دیگر برای تیم‌های حرفه‌ای و پروژه‌های بزرگ طراحی شده‌اند.
در این مطلب، فهرستی از ۵۰ ویرایشگر متن برتر لینوکس را معرفی می‌کنم که توسعه‌دهندگان مبتدی تا حرفه‌ای باید آن‌ها را بشناسند. این فهرست بر اساس تنوع کاربرد، سبک، قابلیت توسعه و شهرت در میان جامعه لینوکس گردآوری شده است.
ویرایشگرهای خط فرمان (Terminal / Console)
- ویرایشگر Vim
یکی از معروفترین ویرایشگرهای ترمینال مبتنی بر مدال (modal)، بسیار سریع و قدرتمند. - ویرایشگر Neovim
یک فورک مدرن از Vim با قابلیت‌های بهینه‌تر، افزونه‌پذیری بیشتر و پشتیبانی از رابط‌های جدید. - ویرایشگر vi
ویرایشگر کلاسیک Unix که نقطه شروع بسیاری از سیستم‌های لینوکسی بوده است. - ویرایشگر Emacs
ویرایشگر بسیار قابل‌توسعه با امکانات گسترده، افزونه‌های بی‌شمار و استفاده نه تنها برای کدنویسی بلکه به عنوان محیط کاری کامل. - ویرایشگر Micro
ویرایشگر ترمینال مدرن، کاربرپسند، با پشتیبانی از ماوس و رابط ساده برای تازه‌کارها و حرفه‌ای‌ها. - ویرایشگر Helix
یک ویرایشگر مدال جدید الهام‌گرفته از Vim که بر سرعت و طراحی مدرن تمرکز دارد. - ویرایشگر Kakoune
ویرایشگر با روش ویرایش متفاوت برای انتخاب‌های دقیق‌تر و کارآمدتر، مناسب کسانی که تجربه Vim دارند. - ویرایشگر Jed
ویرایشگر ترمینال سبک با میانبرهای شبیه Emacs، مناسب برای اسکریپت‌نویسی و ویرایش روزانه. - ویرایشگر Ed
یکی از قدیمی‌ترین و ساده‌ترین ویرایشگرهای خطی (line-oriented) در Unix، برای ویرایش متنی ساده کاربرد دارد. - ویرایشگر ex
نسخه‌ی ساده‌تر و خطی برای ویرایش در محیط Unix، رابط خط فرمان ساده. - ویرایشگر JOVE
نسخه سبک اماکس (Emacs-like) برای کاربران Unix با حافظه کم و سورس‌کد ساده. - ویرایشگر ne
ویرایشگر خط فرمان ساده، سبک و کم‌حجم که برای کارهای سریع و ساده محبوب است. - ویرایشگر Tilde
یک ویرایشگر ترمینال ساده برای کسانی که می‌خواهند از خط فرمان برای ویرایش راحت استفاده کنند. - ویرایشگر Vis
ویرایشگر مدال سبک، شبیه Vim اما با مصرف منابع کمتر و طراحی مینیمال. - ویرایشگر Vile
ویرایشگر الهام‌گرفته از vi که قابلیت‌هایی فراتر از vi ساده دارد و برای کاربرانی که نیاز به قدرت بیشتر دارند، مناسب است.
ویرایشگرهای گرافیکی (GUI)
- ویرایشگر Gedit
ویرایشگر پیش‌فرض در محیط گنوم، ساده، کاربرپسند و مناسب کاربران عمومی و توسعه‌دهندگان کوچک. - ویرایشگر Kate
ویرایشگر قدرتمند برای KDE، با پشتیبانی از تب‌ها، تقسیم پنجره، هایلایت سینتکس و افزونه‌ها. - ویرایشگر Bluefish
ویرایشگر متن منبع باز و پیشرفته که برای توسعه‌دهندگان وب طراحی شده است، از زبان‌های مختلف مثل HTML، JavaScript، PHP پشتیبانی می‌کند. - ویرایشگر Xed
ویرایشگر سبک لینوکس‌مینت که بر پایهٔ Gedit ساخته شده و طراحی ساده و قابل‌فهمی دارد. - ویرایشگر Cudatext
ویرایشگر با پشتیبانی از افزونه‌ها، امکانات برنامه‌نویسی و رابط گرافیکی سبک. - ویرایشگر jEdit
ویرایشگر جاوا-پایه‌ای که قابلیت ماکرو دارد، از زبان‌های متعدد پشتیبانی می‌کند و برای توسعه‌دهندگان حرفه‌ای مناسب است. - ویرایشگر Komodo Edit
یک نسخه رایگان و متن باز از IDE معروف Komodo، مناسب برای کدنویسی ساده و سبک. - ویرایشگر Lapce
ویرایشگر مدرن، سریع و قابل توسعه نوشته‌شده با Rust، طراحی شده مخصوص توسعه‌دهندگان حرفه‌ای. - ویرایشگر Lite-xl
ویرایشگر ساده، سریع و بسیار قابل‌توسعه، برای کسانی که به ویرایش سبک علاقه دارند. - ویرایشگر Medit
ویرایشگر سبک با پشتیبانی از تب‌ها و پلاگین‌ها، مناسب پروژه‌های سبک و ویرایش روزانه. - ویرایشگر Notepadqq
جایگزینی متن باز برای ++Notepad در لینوکس، رابط ساده، پشتیبانی از سینتکس و افزونه‌ها. - ویرایشگر Pluma
ویرایشگر پیش‌فرض محیط MATE، مشابه Gedit و بسیار سبک برای دسکتاپ‌های ساده. - ویرایشگر Pulsar
ویرایشگر متن مدرن، جامعه‌محور، بسیار قابل‌کاستومایز و افقی در طراحی. - ویرایشگر SciTE
ویرایشگر سبک و کراس‌پلتفرم با هایلایت سینتکس و پشتیبانی از اسکریپت‌نویسی. - ویرایشگر Sublime Text
ویرایشگر بسیار محبوب، سبک، با امکانات پیشرفته، میانبرهای قدرتمند و طراحی حرفه‌ای. - ویرایشگر TEA Text Editor
ویرایشگر متن چند سکویی با امکانات پایه‌ی نوشتن کد و متن ساده. - ویرایشگر Textadept
ویرایشگر بسیار سبک و سریع برای برنامه‌نویس‌ها، طراحی شده برای کارهای پیچیده با حداقل تزاحم منابع. - ویرایشگر XEmacs
شاخه‌ای از Emacs با ویژگی‌های گرافیکی بیشتر و امکان شخصی‌سازی بیشتر برای کاربران حرفه‌ای. - ویرایشگر xnedit
ویرایشگر کلاسیک X11، مشابه NEdit، مناسب برای کاربرانی که تجربه‌ی رابط‌های گرافیکی ساده را می‌پسندند. - ویرایشگر Yudit
ویرایشگر متن با پشتیبانی قوی از یونیکد و چندزبانگی، مناسب نویسندگان و برنامه‌نویسان بین‌المللی. - ویرایشگر Zed
ویرایشگر مدرن و سریع با قابلیت ویرایش مشترک (real-time collaboration)، پشتیبانی گیت و گزینه‌ی میانبرهای Vim.
خرید VPS لینوکس با دسترسی کامل SSH و منابع اختصاصی، مناسب برای برنامه‌نویسان، توسعه‌دهندگان و مدیران سایت در پارسدو فراهم است.
ویرایشگرهای تخصصی یا ترکیبی
- ویرایشگر Gummi
ویرایشگر مخصوص LaTeX که پیش‌نمایش PDF زنده ارائه می‌کند، مناسب نویسندگان آکادمیک و ریاضی‌دانان. - ویرایشگر Mined
ویرایشگر طراحی شده برای پردازش متن‌های یونیکد، برای اسناد چندزبانه بسیار مناسب است. - ویرایشگر PHCode
ویرایشگر مدرن متن/کد با طراحی ساده و ترکیبی برای کارهای برنامه‌نویسی و نوشتن اسکریپت. - ویرایشگر NuShell
یک پوسته مدرن که امکان ویرایش متن را به شکل توکار دارد، ترکیب بین ویرایشگر و شِل.
ویرایشگرهای قدیمی‌تر یا کمتر رایج
- ویرایشگر Joe (JOE)
ویرایشگر متن ncurses ساده و تاریخی، با رابط کاربری راحت برای کاربران قدیمی Unix. - ویرایشگر Jupp
نسخه بهبود یافته JOE با ویژگی‌های مدرن‌تر و رابط کاربری بهتر برای ویرایش روزانه. - ویرایشگر Vile
همانطور که پیش‌تر ذکر شد، ویرایشگر vi-مانند با امکانات اضافی، نسخه پیشرفته‌تر از vi کلاسیک. - ویرایشگر ex
سرآغاز بسیاری از ابزارهای مدرن ویرایش متن، نسخه ساده‌شده vi برای محیط خطی. - ویرایشگر Ed
یکی از اولین ویرایشگرهای متنی در Unix که همچنان به عنوان یک ابزار سبک و کم‌هزینه مفید است. - ویرایشگر Vim (دوباره تاکید)
به دلیل محبوبیت بسیار زیاد و مطرح بودن در بسیاری از پروژه‌ها و سیستم‌های لینوکسی، جایگاه ویژه‌ای دارد. - ویرایشگر Vis
ویرایشگر ساده و مینیمال که ترکیبی از قدرت و سبکی را ارائه می‌دهد. - ویرایشگر Tilde
نسخه خط فرمان ساده برای ویرایش متن سریع و آسان، مخصوص کسانی که به سادگی اولویت می‌دهند. - ویرایشگر Lite-xl
هم سبک و هم مدرن، برای کسانی که ویرایشگر ساده ولی قابل توسعه می‌خواهند. - ویرایشگر Pulsar
ویرایشگر جامعه‌محور و پیشرفته با امکانات سفارشی‌سازی زیاد و طراحی مدرن.
نکاتی برای انتخاب ویرایشگر مناسب
- اگر بیشتر با کد سرور یا اسکریپت‌ها کار می‌کنید، ویرایشگر ترمینال مثل Vim یا Neovim بهترین گزینه‌اند. برای کارهای گرافیکی یا پروژه‌های بزرگ‌تر، ویرایشگرهای GUI مانند Kate یا Sublime Text مناسب‌ترند.
- ویرایشگرهایی مانند Emacs امکانات بسیار زیادی دارند، اما ممکن است برای کاربران مبتدی پیچیده باشند، در حالی که Nano یا Micro خیلی ساده‌تر و سریع‌تر یاد گرفته می‌شوند.
- اگر به قابلیت‌های پیشرفته مثل تکمیل خودکار، ماکرو یا کنترل نسخه علاقه دارید، ویرایشگرهایی که افزونه‌پذیری دارند را در نظر بگیرید (مثل Sublime، Komodo، jEdit).
- در سیستم‌هایی با منابع محدود، ویرایشگر سبک (مانند ne، Ed یا vis) انتخاب بهتری است.
- اگر با زبان‌هایی کار می‌کنید که به یونیکد نیاز دارند، ویرایشگرهایی مانند Yudit یا Mined می‌توانند گزینه‌های بسیار خوبی باشند.
- برای توسعه گروهی و ویرایش مشترک، ویرایشگرهایی مثل Zed که از ویرایش همزمان و گیت پشتیبانی می‌کنند، مزیت زیادی دارند.
جمع‌بندی
دنیای لینوکس پر از ویرایشگر متن متنوع و قدرتمند است. برخی از آن‌ها برای استفاده روزمره و ساده مناسبند، برخی دیگر برای توسعه‌دهندگان حرفه‌ای با نیازهای پیشرفته طراحی شده‌اند. آشنایی با طیف وسیعی از این ابزارها به شما امکان می‌دهد در موقعیت‌های مختلف ابزار مناسب خود را انتخاب کنید و بهره‌وری خود را به حداکثر برسانید.
در این فهرست، ۵۰ ویرایشگر متن برتر لینوکس معرفی شدند، اما توجه داشته باشید که بهترین ویرایشگر همیشه به معنای یک گزینه برای همه نیست. پیشنهاد می‌کنم حداقل دو یا سه ویرایشگر از این لیست را امتحان کنید یکی سبک‌تر، یکی پیشرفته‌تر و ببینید کدام ترکیب برای جریان کاری شما مناسب‌تر است.
