۱۰۰ دستور لینوکس که اغلب توسط مدیران سیستم لینوکس و کاربران حرفه‌ای استفاده می‌شوند، پایه و اساس کار با این سیستم‌عامل قدرتمند را شکل می‌دهند. چه یک تازه‌کار باشید و چه کاربر باتجربه، تسلط بر این دستورات می‌تواند سرعت، دقت و کارایی شما را در مدیریت سیستم‌ها و سرورها به‌طور چشمگیری افزایش دهد. در این مطلب، با مجموعه‌ای از پرکاربردترین دستورات لینوکس آشنا می‌شوید که در موقعیت‌های مختلف از مانیتورینگ و مدیریت فایل‌ها گرفته تا کنترل کاربران، شبکه و امنیت به کمک شما می‌آیند. این فهرست می‌تواند راهنمای سریع و کاربردی شما در محیط خط فرمان باشد.
در این فهرست، سعی کرده‌ایم پراستفاده‌ترین دستورات خط فرمان لینوکس را به همراه توضیح کوتاه و کاربرد آنها گردآوری کنیم. این دستورات نه‌تنها برای مدیران سیستم ضروری هستند، بلکه برای هر کاربری که قصد دارد در محیط ترمینال حرفه‌ای‌تر عمل کند، مفید و کاربردی خواهند بود. اگرچه برخی از این دستورات ساده به نظر می‌رسند، اما ترکیب آنها با یکدیگر یا استفاده از پارامترهای مناسب، قدرت واقعی آنها را آشکار می‌کند. این لیست می‌تواند مرجع خوبی برای مرور، یادگیری یا حتی آموزش به دیگران باشد.
۱۰۰ دستور لینوکس – بخش ۱
- ip – از Iproute2، مجموعه‌ای از ابزارها برای کنترل شبکه TCP/IP و کنترل ترافیک در لینوکس
- ls – فهرست محتویات دایرکتوری
- df – نمایش فضای دیسک
- du – تخمین فضای فایل
- free – نمایش میزان استفاده از حافظه
- scp – کپی ایمن فایل‌ها با استفاده از SCP
- find – مکان فایل‌ها را بر اساس برخی معیارهای مشخص شده توسط کاربر پیدا می‌کند
- ncdu – یک ابزار دیسک برای سیستم‌های یونیکس
- pstree – نمایش درختی از فرآیندها
- last – نمایش فهرستی از آخرین کاربران وارد شده
- w – نمایش فهرستی از جلسات کاربر فعلی وارد شده
- grep – جستجوی یک فایل برای یافتن الگویی از کاراکترها، سپس نمایش تمام خطوط منطبق
۱۰۰ دستور لینوکس – بخش ۲
- uptime – نمایش میانگین زمان روشن بودن و بارگذاری سیستم
- top – نمایش نمای کلی سیستم
- vmstat – نمایش حافظه سیستم، فرآیندها، وقفه‌ها، صفحه‌بندی، بلوک‌های ورودی/خروجی و اطلاعات CPU
- htop – نمایش‌دهنده و مدیر فرآیند تعاملی
- dstat – مشاهده فرآیندها، حافظه، صفحه‌بندی، ورودی/خروجی، پردازنده و غیره به صورت بلادرنگ. همه کاره برای vmstat، iostat، netstat و ifstat
- iftop – نمایشگر ترافیک شبکه
- nethogs – تحلیلگر ترافیک شبکه
- iotop – نمایشگر تعاملی ورودی/خروجی. مشاهده کلی فعالیت خواندن/نوشتن حافظه
- iostat – برای آمار ورودی/خروجی حافظه
- netstat – برای آمار شبکه
- ss – ابزار بررسی سوکت‌ها
- atop – برای تحلیل عملکرد سرور لینوکس
- Glances و nmon – جایگزین‌های htop و top
- ssh – دسترسی امن خط فرمان به سیستم‌های لینوکس از راه دور
- sudo – اجرای دستورات با امتیاز مدیریتی
- cd – پیمایش دایرکتوری
- pwd – مکان دایرکتوری فعلی را نشان می‌دهد.
- cp – کپی کردن فایل‌ها و پوشه‌ها
- mv – جابجایی فایل‌ها و پوشه‌ها
- rm – حذف فایل‌ها و پوشه‌ها
- mkdir – ایجاد یا ساخت دایرکتوری‌های جدید
- touch – برای به‌روزرسانی تاریخ دسترسی و تاریخ اصلاح یک فایل یا دایرکتوری کامپیوتر استفاده می‌شود
- man – برای خواندن راهنماهای مرجع سیستم
- apropos – جستجوی نام‌ها و توضیحات صفحات man
۱۰۰ دستور لینوکس – بخش ۳
- rsync – انتقال و همگام‌سازی فایل از راه دور
- tar – یک ابزار بایگانی
- gzip – فشرده‌سازی و رفع فشرده‌سازی فایل
- bzip2 – مشابه gzip. از یک الگوریتم فشرده‌سازی متفاوت استفاده می‌کند
- zip – برای بسته‌بندی و فشرده‌سازی (برای بایگانی) فایل‌ها
- locate – جستجوی فایل‌ها در لینوکس
- ps – اطلاعات مربوط به فرآیندهای در حال اجرا
- استفاده از اسکریپت‌های Bash مثال: ./bashscript.sh
- cron – تنظیم وظایف زمان‌بندی شده برای اجرا
- nmcli – ابزار خط فرمان برای کنترل NetworkManager
- ping – ارسال ICMP ECHO_REQUEST به میزبان‌های شبکه
- traceroute – بررسی مسیر بسته‌ها به یک میزبان مشخص
- mtr – ابزار تشخیص شبکه
- nslookup – پرس و جو از سرورهای نام اینترنتی (NS) به صورت تعاملی
- host – انجام جستجوی DNS در لینوکس
- dig – ابزار جستجوی DNS
۱۰۰ دستور لینوکس – بخش ۴
- wget – بازیابی فایل‌ها از طریق HTTP، HTTPS، FTP و FTPS
- curl – انتقال داده‌ها با استفاده از پروتکل‌های مختلف شبکه (از پروتکل‌های بیشتری نسبت به wget پشتیبانی می‌کند)
- dd – تبدیل و کپی فایل‌ها
- fdisk – دستکاری جدول پارتیشن دیسک
- parted – برای ایجاد و دستکاری جداول پارتیشن
- blkid – ابزار خط فرمان برای یافتن/چاپ ویژگی‌های دستگاه بلوک
- mkfs – ساخت یک سیستم فایل لینوکس
- fsck – ابزاری برای بررسی سازگاری یک سیستم فایل
- whois – کلاینت برای سرویس دایرکتوری WHOIS
- nc – ابزار شبکه خط فرمان
- umask – تنظیم ماسک ایجاد حالت فایل
- chmod – تغییر مجوزهای دسترسی اشیاء سیستم فایل
- chown – تغییر مالک و گروه فایل
- chroot – اجرای دستور یا پوسته تعاملی با یک دایرکتوری ریشه خاص
- useradd – ایجاد یک کاربر جدید یا به‌روزرسانی اطلاعات پیش‌فرض کاربر جدید
- userdel – برای حذف یک حساب کاربری و تمام فایل‌های مرتبط استفاده می‌شود
- usermod – برای اصلاح یا تغییر هر یک از ویژگی‌های یک حساب کاربری موجود استفاده می‌شود
۱۰۰ دستور لینوکس – بخش ۵
- vi – ویرایشگر متن
- cat – نمایش محتویات فایل
- tac – خروجی محتویات فایل، به صورت معکوس
- more – نمایش محتویات فایل به صورت صفحه به صفحه
- less – مشابه دستور more با ویژگی‌های اضافی
- tail – برای نمایش انتهای یک فایل متنی یا داده‌های لوله‌کشی شده استفاده می‌شود
- dmesg – بافر پیام حلقه هسته را چاپ می‌کند
- journalctl – پرس و جو از ژورنال systemd
- kill – خاتمه دادن به یک فرآیند
- killall – ارسال سیگنال kill به تمام نمونه‌های یک فرآیند با نام
- sleep – تعلیق اجرای برنامه برای مدت زمان مشخص
- wait – تعلیق اجرای اسکریپت تا زمانی که تمام کارهای در حال اجرا در پس‌زمینه خاتمه یابند
- nohup – اجرای دستورات در پس‌زمینه
- screen – باز نگه داشتن یک جلسه در یک سرور از راه دور (همچنین یک مدیر پنجره تمام صفحه)
- tmux – یک مالتی‌پلکسر ترمینال
- passwd – تغییر رمز عبور کاربر
- chpassword – به کاربران اجازه می‌دهد رمز عبور حساب‌های کاربری مختلف را تغییر دهند
- mount / umount – دسترسی به کل سیستم فایل را در یک دایرکتوری فراهم می‌کند
- systemctl – ابزار مدیریت مرکزی برای کنترل سیستم init
- clear – پاک کردن صفحه ترمینال. ۹۰. env – اجرای یک دستور در یک محیط اصلاح‌شده
خرید VPS لینوکس با دسترسی کامل SSH و منابع اختصاصی، مناسب برای برنامه‌نویسان، توسعه‌دهندگان و مدیران سایت در پارسدو فراهم است.
دستورات لینوکس – متفرقه
- cheat – به شما امکان می‌دهد تا cheat sheetهای تعاملی را در خط فرمان ایجاد و مشاهده کنید
- tldr – cheat sheetهای مشارکتی برای دستورات کنسول
- btop – نسخه C++ و ادامه bashtop و bpytop
- nload – یک ابزار نظارت بر رابط شبکه خط فرمان بسیار ساده
- history – برای مشاهده دستورات اجرا شده قبلی استفاده می‌شود
- sar – اطلاعات فعالیت سیستم، از جمله CPU، حافظه، دیسک و میزان استفاده از شبکه را جمع‌آوری، گزارش و ذخیره می‌کند
- lsof: فهرست کردن فایل‌های باز و فرآیندهای مربوطه. این دستور برای عیب‌یابی و درک اینکه چه فایل‌هایی توسط فرآیندها استفاده می‌شوند، بسیار ارزشمند است
- awk: یک زبان قدرتمند اسکن و پردازش الگو. از آن برای دستکاری داده‌ها و تولید گزارش‌ها استفاده می‌شود
- sed: یک ویرایشگر جریان که برای انجام تبدیل‌های متنی اولیه روی یک جریان ورودی (یک فایل یا ورودی از یک خط لوله) استفاده می‌شود.
- watch: اجرای دوره‌ای یک برنامه، نمایش خروجی به صورت تمام صفحه. این ابزار برای نظارت بر دستورات یا اسکریپت‌هایی که مرتب به‌روزرسانی می‌شوند مفید است.
- crontab: زمان‌بندی دستورات برای اجرای دوره‌ای در زمان‌ها، تاریخ‌ها یا فواصل ثابت با سرویس cron
- alias: ایجاد یک نام مستعار برای دستورات لینوکس. این یک روش مختصر برای سفارشی‌سازی و ساده‌سازی تجربه خط فرمان شماست
- lspci: فهرست کردن تمام دستگاه‌های PCI. این ابزار به ویژه برای تشخیص مشکلات سخت‌افزاری و سیستمی مربوط به دستگاه‌های PCI مفید است
- lsusb: فهرست کردن دستگاه‌های USB. مشابه lspci، اما برای سخت‌افزار USB متصل به سیستم
- ln: ایجاد لینک بین فایل‌ها. با ایجاد یک لینک، می‌توانید از طریق بیش از یک مسیر به فایل لینک شده دسترسی پیدا کنید
- diff: فایل‌ها را خط به خط مقایسه می‌کند. این دستور به ویژه برای مقایسه فایل‌های متنی مانند اسکریپت‌ها یا فایل‌های پیکربندی جهت یافتن تفاوت‌ها مفید است.
جمع‌بندی
این مجموعه پنج قسمتی با پوشش کامل بیش از ۱۰۰ دستور لینوکس، مرجعی ارزشمند برای کاربران مبتدی و باتجربه لینوکس است.
از دستورات ضروری مانند ls و grep گرفته تا ابزارهای پیشرفته‌تر مانند rsync و cron، این مجموعه طیف گسترده‌ای از وظایفی را که مدیران سیستم و کاربران حرفه‌ای مرتب در کار روزانه خود با آنها مواجه می‌شوند، پوشش می‌دهد. چه در حال مدیریت فایل سیستم‌ه ، مانیتور بر عملکرد سیستم یا عیب‌یابی مشکلات شبکه باشید، امیدواریم این دستورات و توضیحات برای شما ارزشمند باشند.
