PWA چیست و چه کاربردی دارد؟
PWA یک برنامه وب است که یک تجربه سریع، قابل اعتماد و شبیه به برنامه را مستقیم از طریق مرورگر و بدون نیاز به دانلود ارائه می‌دهد. PWA به صورت آفلاین کار می‌کند، فوری بارگیری می‌شود و از پوش نوتیفیکیشن پشتیبانی می‌کند، که آن را به جایگزینی قدرتمند برای برنامه‌های بومی تبدیل می‌کند.
PWA با پشتیبانی از Service Workers، Web App Manifests و HTTPS، عملکرد، امنیت و تعامل را در همه دستگاه‌ها افزایش می‌دهند. آنها دسترسی به وب را با عملکرد یک برنامه ترکیب و تضمین می‌کنند که کاربران در هر کجا و هر زمان یک تجربه یکپارچه دریافت نمایند.
PWA چیست؟
PWA (مخفف Progressive Web Apps) به یک مرورگر وب اجازه می‌دهد تا ظاهر و حس یک برنامه تلفن همراه بومی (یعنی برنامه‌های دانلود شده از فروشگاه‌های iOS و اندروید) را داشته باشد. این برنامه‌های بومی (native ) برای یک تجربه روان موبایل بهینه شده‌اند و در عین حال دارای برخی از ویژگی‌های منحصر به فرد مانند پوش نوتیفیکیشن هستند. فناوری PWA از تجربه وب‌گردی در مرورگرهایی مانند Chrome و Safari بهره می‌برد، به طوری که به یک برنامه بومی نزدیک می‌شود. در نتیجه، این امر باعث افزایش ترافیک و تعامل در وب می‌شود.
اصطلاح PWA برای اولین بار توسط گوگل در سال ۲۰۱۵ معرفی شد. به گفته پیت لِپیج از توسعه‌دهندگان گوگل، بخش «پیش‌رونده» را می‌توان اینگونه توضیح داد: «هرچه کاربر به تدریج با گذشت زمان با برنامه ارتباط برقرار می‌کند، آن برنامه قدرتمندتر و قدرتمندتر می‌شود».
فناوری PWA
Service Workers – قلب یک PWA
سرویس ورکر (Service Worker) اسکریپت‌های جاوا اسکریپتی هستند که در پس‌زمینه، جدا از صفحه وب اصلی اجرا می‌شوند. آنها مسئول فعال کردن قابلیت‌های اصلی PWA مانند پشتیبانی آفلاین، پوش نوتیفیکیشن و کشینگ منابع (resource caching) هستند.
چرا سرویس ورکرها مهم هستند؟
- به عنوان یک پروکسی شبکه عمل نموده، درخواست‌ها را مدیریت کرده و محتوای ذخیره شده را در زمانی که کاربر آفلاین است، ارائه می‌دهند.
- منابع ذخیره شده را در پس‌زمینه، زمانی که دستگاه دوباره به اینترنت متصل می‌شود، بی‌صدا به‌روزرسانی می‌کنند.
- وظایف پس‌زمینه مانند پوش نوتیفیکیشن و همگام‌سازی پس‌زمینه را فعال می‌کنند.
چگونه بررسی کنیم که آیا یک وب‌سایت از سرویس ورکرها استفاده می‌کند؟
- ابزارهای توسعه‌دهنده را در یک مرورگر مبتنی بر کروم باز کنید (کلیک راست > Inspect).
- به زبانهApplication بروید.
- برای مشاهده اینکه آیا هیچ‌کدام ثبت شده‌اند، روی Service Workers کلیک کنید.
اگرچه Service Workerها بخش اساسی PWAها هستند، برخی از وب‌سایت‌های غیر PWA نیز از آنها برای بهبود عملکرد استفاده می‌کنند.
Web App Manifest – هویت یک PWA
مانیفست برنامه وب یک فایل JSON است که نحوه نمایش و رفتار برنامه را هنگام نصب روی دستگاه کاربر تعریف می‌کند. این مانیفست تضمین می‌کند که PWAها یک تجربه بومی ارائه می‌دهند.
ویژگی‌های کلیدی مانیفست برنامه وب:
- نام برنامه، نام کوتاه و توضیحات را تعریف می‌کند.
- آیکون‌های برنامه را برای اندازه‌های مختلف صفحه نمایش مشخص می‌کند.
- رنگ تم و رنگ پس‌زمینه را برای یک رابط کاربری یکپارچه تنظیم می‌کند.
- حالت نمایش (fullscreen ، standalone ، minimal UI یا مرورگر) را تعیین می‌کند.
- URL شروع برای راه‌اندازی برنامه را تعیین می‌کند.
چگونه می‌توان مانیفست برنامه وب را بررسی کرد؟
- ابزارهای توسعه‌دهنده را باز کنید (Inspect Element > Application tab).
- در نوار کناری به دنبال Manifest بگردید.
- در صورت وجود، وب‌سایت احتمالا از قابلیت افزودن به صفحه اصلی (Add to Home Screen) پشتیبانی می‌کند.
یک مانیفست برنامه وب که به خوبی پیکربندی شده باشد، نشانه‌ای از بهینه‌سازی وب‌سایت برای نصب روی تلفن همراه است.
هاست وردپرس با وب سرور محبوب لایت اسپید و کش لایت اسپید باعث می‌شود تا سرعت لود فوق العاده‌ای را تجربه کنید.
با خرید هاست وردپرس کانفیگ حرفه‌ای و نظارت بر سرور به صورت پیوسته توسط تیم فنی پارسدِو انجام خواهد شد.
HTTPS – پایه و اساس امنیت
یک PWA باید از طریق HTTPS ارائه شود تا انتقال ایمن داده‌ها، محافظت از کاربران در برابر تهدیدات سایبری و فعال کردن ویژگی‌های ضروری مانند Service Workerها و پوش نوتیفیکیشن تضمین شود.
چرا HTTPS برای PWAها اجباری است؟
- داده‌ها را برای جلوگیری از حملات مرد میانی (an-in-the-middle) رمزگذاری می‌کند.
- قابلیت Service Worker امن را فعال می‌کند.
- یکپارچگی و حریم خصوصی تعاملات کاربر را تضمین می‌کند.
به سادگی نوار آدرس مرورگر را برای نماد قفل یا پیشوند https:// بررسی کنید. بدون HTTPS، یک برنامه وب نمی‌تواند یک PWA واقعی باشد.
Application Shell – کلید بارگیری فوری
پوسته برنامه (App Shell) یک ساختار سبک HTML، CSS و جاوا اسکریپت است که فوری دانلود می‌شود و یک تجربه سریع و شبیه به برنامه بومی را فراهم می‌کند.
چرا پوسته برنامه مهم است؟
- تضمین می‌کند که رابط کاربری اصلی، حتی در شبکه‌های کند، فوری بارگذاری شود.
- محتوای داینامیک (مثلا داده‌های API) جداگانه بارگذاری شده و زمان بارگذاری ادراک‌شده را کاهش می‌دهند.
- App Shell را می‌توان با استفاده از Service Workerها برای بارگذاری فوری صفحه در بازدیدهای مکرر، کش (cache) کرد.
چگونه یک پوسته برنامه را شناسایی کنیم؟
- ابزارهای توسعه‌دهندگان را باز کنید و زبانه Network را بررسی کنید.
- صفحه را ریلود و مشاهده کنید که آیا رابط کاربری قبل از محتوا بارگذاری می‌شود یا خیر.
- پوسته برنامه که به درستی پیاده‌سازی شده باشد، همان چیزی است که باعث می‌شود PWAها به اندازه برنامه‌های بومی روان و پاسخگو باشند.
بهبود تدریجی – دسترسی برای همه
بهبود تدریجی (Progressive Enhancement) یک فلسفه توسعه است که تضمین می‌کند یک برنامه وب روی همه دستگاه‌ها کار کند، در حالی که ویژگی‌های پیشرفته‌ای را در مرورگرهای مدرن ارائه می‌دهد.
اصول اصلی بهبود تدریجی:
- قابلیت‌های اولیه (HTML، CSS، جاوا اسکریپت) روی همه مرورگرها کار می‌کنند.
- ویژگی‌های پیشرفته (Service Workers، پوش نوتیفیکیشن) تجربه را در دستگاه‌های سازگار بهبود می‌بخشند.
- کاربرانی که مرورگرهای قدیمی‌تر یا شرایط شبکه ضعیفی دارند، همچنان یک برنامه قابل استفاده دریافت می‌کنند.
چگونه بررسی کنیم که آیا یک وب‌سایت از بهبود تدریجی استفاده می‌کند؟
- وب‌سایت را در یک مرورگر قدیمی‌تر باز کنید یا جاوا اسکریپت را غیرفعال کنید.
- اگر عملکردهای اصلی هنوز کار می‌کنند، از بهبود تدریجی پیروی می‌کند.
PWAها این اصل را پذیرفته‌اند و یک تجربه سازگار را در بین دستگاه‌ها و شرایط شبکه تضمین می‌کنند.
PWA چگونه کار می‌کند؟
PWA با ترکیب فناوری‌های وب با قابلیت‌های شبیه برنامه برای ایجاد یک تجربه کاربری یکپارچه عمل می‌کنند. در اینجا مروری بر نحوه کار PWA ارائه شده است:
- نصب (Installation): کاربران می‌توانند یک PWA را مستقیم از مرورگر و بدون نیاز به فروشگاه برنامه به صفحه اصلی خود اضافه کنند. پس از نصب، PWA مانند یک برنامه بومی با یک آیکون ظاهر می‌شود و می‌تواند در یک پنجره مستقل و بدون عناصر رابط کاربری مرورگر اجرا شود.
- حالت آفلاین (Offline Mode): سرویس ورکرها منابع ضروری را در طول اولین بارگذاری ذخیره می‌کنند و به کاربران امکان می‌دهند به صورت آفلاین یا با اتصال ضعیف به برنامه دسترسی داشته باشند.
- پوش نوتیفیکیشن (Push Notifications): با استفاده از سرویس ورکرها و APIهایی مانند Push API، PWAها می‌توانند اعلان‌هایی را برای تعامل با کاربران حتی زمانی که برنامه فعال نیست، ارسال کنند.
- عملکرد چند پلتفرمی (Cross-Platform Functionality): PWAها با استفاده از فناوری‌های استاندارد وب (HTML، CSS، جاوا اسکریپت) ساخته می‌شوند و روی هر دستگاهی با یک مرورگر مدرن اجرا می‌شوند و نیاز به پایگاه‌های کد جداگانه برای اندروید، iOS یا دسکتاپ را از بین می‌برند.
مزایای کلیدی PWA چیست؟
برنامه‌های وب پیش‌رونده (PWA) بهترین تجربیات اپلیکیشن‌های وب و موبایل را ترکیب می‌کنند و سرعت، قابلیت اطمینان و تعامل را بدون نیاز به دانلود از فروشگاه برنامه ارائه می‌دهند. دلایل استقبال کسب‌وکارها و توسعه‌دهندگان از PWAها به شرح زیر است:
دسترسی آفلاین و قابلیت اطمینان
به لطف Service Workerها، PWAها می‌توانند منابع و محتوای ضروری را ذخیره کنند و به کاربران اجازه دهند حتی بدون اتصال به اینترنت به برنامه دسترسی داشته باشند. این امر به ویژه برای موارد زیر مفید است:
- پلتفرم‌های فروشگاهی – کاربران می‌توانند محصولات را به صورت آفلاین مرور کنند.
- برنامه‌های خبری و محتوایی – مقالات بدون اتصال زنده در دسترس هستند.
- سفر و نقشه‌ها – اطلاعات کلیدی برای مشاهده آفلاین ذخیره می‌شوند.
PWA پینترست به دلیل بهبود قابلیت‌های آفلاین، زمان بارگذاری را 40٪ کاهش داد و 44٪ افزایش در تعامل کاربر مشاهده کرد.
عملکرد سریع‌تر
PWAها از کشینگ کارآمد و معماری پوسته برنامه برای بارگذاری فوری، حتی در شبکه‌های کند، استفاده می‌کنند. آنها واکشی داده‌های غیرضروری را به حداقل می‌رسانند و منجر به یک تجربه کاربری روان‌تر و سریع‌تر می‌شوند.
- نیازی به انتظار برای ریلود کامل صفحه نیست.
- نرخ پرش (bounce rates) را کاهش می‌دهد.
- رضایت کاربر و نرخ تبدیل (conversion rate) را بهبود می‌بخشد.
توییتر لایت، یک PWA، در مقایسه با برنامه بومی خود، مصرف داده را 70٪ کاهش داد و در عین حال تعامل را 65٪ افزایش داد.
بدون وابستگی به اپ استور
برخلاف برنامه‌های بومی، PWAها نیازی به نصب از اپ استور یا گوگل پلی ندارند. کاربران می‌توانند به سادگی:
- از وب‌سایت بازدید کنند.
- پیام افزودن به صفحه اصلی (Add to Home Screen) را دریافت کنند.
- فوری بدون دانلود یا به‌روزرسانی به برنامه دسترسی پیدا کنند.
این امر اصطکاک را کاهش می‌دهد، فرآیندهای تایید را حذف می‌کند و به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا برنامه خود را فوری و بدون انتظار برای تایید فروشگاه به‌روزرسانی کنند.
اسپاتیفای نسخه PWA را راه‌اندازی کرد که در مقایسه با برنامه بومی خود سریع‌تر بارگیری می‌شود و استوریج کمتری را مصرف می‌کند و منجر به حفظ بهتر کاربر می‌شود.
بهبود تعامل با پوش نوتیفیکیشن
PWAها می‌توانند درست مانند برنامه‌های بومی پوش نوتیفیکیشن ارسال و به کسب‌وکارها کمک کنند:
- کاربران را با تبلیغات و به‌روزرسانی‌ها دوباره درگیر کنند.
- بازدیدهای مجدد و حفظ مشتری را افزایش دهند.
- با یادآوری سبدهای خرید رها شده، محتوای جدید یا پیشنهاد ویژه، نرخ تبدیل را افزایش دهید.
PWA لانکوم به دلیل پوش نوتیفیکیشن و بهبود سرعت سایت، منجر به افزایش ۱۷ درصدی تبدیل‌ها شد.
واکنش‌گرا و سازگاری Cross-Platform
PWAها به طور یکپارچه در دسکتاپ، تبلت و تلفن‌های هوشمند کار می‌کنند و نیاز به توسعه برنامه‌های جداگانه برای پلتفرم‌های مختلف (iOS، اندروید و غیره) را از بین می‌برند.
- طراحی کاملا واکنش‌گرا با هر اندازه صفحه نمایش سازگار است.
- هزینه نگهداری چندین پایگاه کد را از بین می‌برد.
- در همه مرورگرهای مدرن کار می‌کند.
PWA اوبر یک جایگزین سریع و سبک برای برنامه بومی خود ارائه می‌دهد که حتی برای کار در شبکه‌های 2G طراحی شده است.
امن و سازگار با سئو
PWAها از طریق HTTPS ارائه می‌شوند و اتصالات ایمن را تضمین می‌کنند و از حملاتی مانند حملات مرد میانی (MITM) جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، از آنجایی که PWAها توسط موتورهای جستجو فهرست می‌شوند، آنها:
- رتبه‌بندی جستجو (سئو) را بهبود می‌بخشند.
- قابلیت کشف را در مقایسه با برنامه‌های بومی افزایش می‌دهند.
- بدون تکیه بر جستجوهای فروشگاه برنامه، ترافیک ارگانیک را هدایت می‌کنند.
PWA فوربس زمان بارگذاری صفحه را 2 برابر بهبود بخشید و تعامل کاربر را 43٪ افزایش داد.
کاهش هزینه‌های توسعه و نگهداری
توسعه یک PWA واحد بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر از نگهداری برنامه‌های بومی جداگانه برای iOS، اندروید و وب است. کسب‌وکارها می‌توانند:
- در هزینه‌های توسعه صرفه‌جویی کنند.
- به‌روزرسانی‌ها را بدون تایید app store ساده‌سازی کنند.
- یک پایگاه کد واحد برای همه پلتفرم‌ها حفظ کنند.
تغییر Alibaba به PWA منجر به افزایش ۷۶ درصدی تبدیل وب موبایل شد.
نتیجه‌گیری
آیا PWA جایگزین برنامه‌های بومی خواهد شد؟ بعید به نظر می‌رسد!
با این حال از سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۱۹، نزدیک به ۳ میلیون برنامه در گوگل پلی و بیش از ۲ میلیون برنامه در فروشگاه اپل اپ وجود دارد. این تعداد هنوز در حال رشد است و به نظر نمی‌رسد که همه این برنامه‌ها به این زودی جایگزین شوند. عادت کاربر یک چیز است و تغییر آن آسان نیست.
با این اوصاف، برنامه‌های وب پیش‌رونده پتانسیل بالایی دارند. با سرعت، انعطاف‌پذیری در طرح‌بندی و قابلیت‌هایش، PWA قرار است جایگزین سایت دسکتاپ، سایت موبایل، برنامه‌های بومی موبایل و حتی برنامه‌های بومی ویندوز شود. بله، درست شنیدید، برنامه‌های ویندوز. تنها در دنیای تجارت الکترونیک، PWA در حال حاضر رویکرد مورد علاقه صاحبان فروشگاه‌هایی است که می‌خواهند یک تجربه سبک، واکنش‌گرا و جذاب برای خریداران آنلاین داشته باشند.