تفاوت BIOS و UEFI در چیست؟

۳۰ دی ۱۴۰۳
دسته بندی ها: سرور
برچسب ها: سرور اختصاصی

تفاوت BIOS و UEFI مهم است چون نحوه بوت شدن کامپیوتر شما، اولویت‌های بوت آن و حتی مواردی مانند رفتار، سازگاری و امنیت سیستم شما، همه توسط رابط میان‌افزار کامپیوتر چه UEFI باشد یا BIOS، مدیریت و تعریف می‌شوند.

UEFI چیست و چه تفاوتی با BIOS کلاسیکی دارد که ما می‌شناسیم؟ اگر تا به حال در مورد ویژگی‌های BIOS و UEFI کنجکاو شده‌اید یا فکر کرده‌اید که چگونه این سیستم‌ها بر عملکرد کامپیوتر تاثیر می‌گذارند، این مطلب به شما کمک می‌کند تا به راحتی این تفاوت را درک کنید.

BIOS چیست و چگونه کار می‌کند؟

BIOS که مخفف Basic Input/Output System است، فریمور (firmware) است که به راه اندازی کامپیوتر کمک می‌کند. روی یک چیپ روی مادربرد ذخیره شده و به محض اینکه کامپیوتر خود را روشن می‌کنید کار می‌کند. سخت افزار را بیدار می کند، چند بررسی انجام داده و بعد کنترل را به سیستم عامل می‌دهد. در واقع، اولین چیزی است که در فرآیند بوت شدن اتفاق می‌افتد.

بایوس که در اوایل دهه 1980 با پی سی IBM شروع به کار کرد، در ابتدا بر روی تراشه‌های ROM زندگی می‌کرد و برای به روز رسانی ها نیاز به تعویض سخت افزار داشت. حرکت به سمت حافظه فلش به روز رسانی‌ها را آسان تر کرد، اما محدودیت‌های آن آشکار و جرقه ظهور UEFI ایجاد شد.

BIOS با یک POST (Power-On Self-Test) شروع می‌شود تا سخت افزار شما را بررسی کند، دستگاه‌های قابل بوت را شناسایی و سیستم عامل را بارگیری کند. همچنین از طریق رابط کاربری ساده خود، تغییرات اساسی مانند تغییر ترتیب بوت یا زمان سیستم را امکان پذیر می‌کند.

در حالی که BIOS برای چندین دهه سنگ بنای محاسبات بوده است، اکنون به نفع UEFI که ویژگی‌های مدرنی مانند عملکرد و امنیت بهتر را ارائه می‌دهد، کنار گذاشته شده است.

درک این تفاوت‌ها هنگام مقایسه تفاوت بین BIOS و UEFI در سیستم‌های امروزی کلیدی است. با پوشش BIOS، بیایید بررسی کنیم که UEFI چیست و چگونه آن firmware کار می‌کند.

UEFI چیست و چگونه کار می‌کند؟

UEFI یا Unified Extensible Firmware Interface، جایگزین مدرن بایوس است و درست مانند بایوس، یک استاندارد میان‌افزاری است که سخت‌افزار کامپیوتر را با سیستم عامل آن پیوند می‌دهد. اگر تا به حال از خود پرسیده اید که UEFI چیست و چرا مهم است؟ آن را به عنوان جانشین پیشرفته تر و توانمندتر BIOS در نظر بگیرید.

اولین بار در سال 2007 توسط انجمن Unified EFI معرفی شد، UEFI در طیف وسیعی از دستگاه‌ها کار می‌کند، تقریبا هر کامپیوتر یا لپ‌تاپی که در سال 2015 ساخته شد و به‌جای BIOS از آن استفاده می‌کند. مانند تقریبا تمام فناوری‌های جدید، معماری به‌روزشده UEFI آن را بسیار کارآمدتر می‌کند و زمان راه‌اندازی سریع‌تر و پشتیبانی از دستگاه‌های ذخیره‌سازی بزرگ‌تر از نکات برجسته است.

جدای از کارایی، امنیت جنبه دیگری است که با UEFI به شدت بهبود یافته است. UEFI از محافظت‌های رمزنگاری پیشرفته استفاده می‌کند تا مطمئن شود که فقط نرم افزارهای قابل اعتماد در هنگام راه اندازی بارگیری می‌شوند، که یک تفاوت اساسی بین BIOS و UEFI است.

اگر منصف باشیم، UEFI به عنوان نمونه‌ای از سندرم سیستم دوم مورد انتقاد قرار گرفته است، با این ادعا که در تلاش برای رسیدگی به محدودیت های BIOS بسیار پیچیده شده است. این پیچیدگی با طراحی ساده‌تر و ماژولارتر BIOS که در آن بوت‌لودرهای پیشرفته‌ای مانند GRUB می‌توان در صورت نیاز اضافه کرد، در تضاد است.

با این حال، UEFI به طور کلی بیشتر از BIOS در سیستم‌های مدرن پذیرفته شده است، اگرچه برخی از متخصصان به درستی از گزینه‌های جایگزین حمایت می‌کنند.

تفاوت‌های کلیدی BIOS و UEFI

اکنون که درک خوبی از هر دو سیستم دارید، زمان آن رسیده است که تفاوت BIOS و UEFI را با بررسی دقیق مقایسه کنیم، زیرا فقط گفتن اینکه UEFI سریعتر راه اندازی می‌شود یا ایمن تر است، چندان جذاب و منطقی نیست.

عملکرد و حالت عملیاتی

بایوس در حالت 16 بیتی اجرا م‌ شود و فقط به حافظه بین 512 کیلوبایت تا 1 مگابایت دسترسی دارد.
UEFI به صورت 32 بیتی یا 64 بیتی اجرا می‌شود و به 4 مگابایت تا 32 مگابایت دسترسی دارد.
UEFI دو تا سه برابر سریعتر از BIOS بوت می‌شود.
BIOS در دستگاه‌های قدیمی به خوبی کار می‌کند اما در دستگاه های مدرن کند احساس می‌شود، در حالی که UEFI برای دستگاه‌های مدرن طراحی شده است.

پارتیشن بندی و استوریج

BIOS از یک طرح Master Boot Record (MBR) استفاده می‌کند.
BIOS به 2.2 ترابایت و فقط چهار پارتیشن اصلی محدود شده است.
UEFI از طرح GUID Partition Table (GPT) استفاده می‌کند.
UEFI از بیش از 18 اگزابایت و تا 128 پارتیشن پشتیبانی می‌کند.

رابط کاربری

BIOS از یک رابط متنی قدیمی استفاده می‌کند.
رابط BIOS فقط با صفحه کلید قابل پیمایش است، بدون پشتیبانی از ماوس.
رابط BIOS ساده است، اما می‌تواند دشوار باشد.
UEFI از یک رابط کاربری گرافیکی (GUI) استفاده می‌کند.
UEFI از ورودی صفحه کلید و ماوس پشتیبانی می‌کند.
رابط UEFI بصری است اما می‌تواند پیچیده باشد.

ویژگی‌های امنیتی

هر دو UEFI و BIOS از محافظت اولیه رمز عبور استفاده می‌کنند.
UEFI همچنین دارای Secure Boot است که به نرم افزارهای قابل اعتماد اجازه می‌دهد در هنگام راه اندازی اجرا شوند.
Secure Boot می‌تواند هنگام نصب لینوکس یا سیستم‌عامل‌های غیرویندوز در کنار ویندوز مشکلاتی ایجاد کند.

شبکه و دسترسی از راه دور

UEFI از قابلیت‌های شبکه و دسترسی از راه دور پشتیبانی می‌کند، BIOS این کار را نمی‌کند.
UEFI دارای Preboot Execution Environment (بوت PXE) است که به کامپیوتر اجازه می‌دهد از سرور شبکه بوت شود.
UEFI دارای فناوری‌های مدیریت از راه دور و تشخیصی مانند راه‌اندازی HTTP و iSCSI است.
ویژگی‌های شبکه UEFI و دسترسی از راه دور می‌تواند بسیار زیاد باشد.

سازگاری

BIOS فقط در سیستم عامل‌های قدیمی (ویندوز 7 و نسخه های قبلی) پشتیبانی می‌شود.
BIOS نمی‌تواند از دیسک‌های GPT بوت شود.
BIOS تقریبا توسط تمام توزیع‌های لینوکس پشتیبانی می‌شود اما در macOS پشتیبانی نمی‌شود.
UEFI در ویندوز 7 (با CSM) و همه سیستم عامل‌های جدیدتر (از جمله macOS) پشتیبانی می‌شود.
UEFI فقط توسط توزیع‌های مدرن (Ubuntu 12.10+ و غیره) پشتیبانی می‌شود.

سرور مجازی یک ماشین مجازی کامل است که امکان انتخاب سیستم عامل و منابع را فراهم می‌کند.
خرید سرور مجازی در پنج موقعیت جغرافیایی ایران، ترکیه، هلند، آلمان و آمریکا با قابلیت تحویل آنی در پارسدو فراهم است.

جمع بندی

اکنون که متوجه تفاوت BIOS و UEFI شده‌ایم، می‌توان در مورد اینکه کدام یک برای شما بهتر است صحبت کنیم. در حالی که به نظر می‌رسد UEFI انتخاب بهتری است، اما واقعا به نوع سیستمی که با آن کار می‌کنید بستگی دارد. برای سیستم‌های قدیمی‌تر، UEFI می‌تواند باعث سردرد شود. برای سخت افزار مدرن عالی است، اما اگر از سیستم عامل یا سخت افزار قدیمی استفاده می کنید، ممکن است با مشکل مواجه شوید.

به عنوان مثال، سیستم‌های قدیمی‌تر برای پشتیبانی از ویژگی‌های پیشرفته UEFI، مانند مدیریت دیسک‌های بزرگ یا راه‌اندازی از تاسیسات سیستم‌عاملی که با UEFI سازگار نیستند، تلاش می‌کنند. اگر از یک سیستم قبل از 2010 استفاده می‌کنید، سوئیچ می تواند مشکل باشد، زیرا این ماشین‌های قدیمی ممکن است به طور کامل از UEFI یا الزامات درایور جدیدتر پشتیبانی نکنند، به خصوص برای چیزهایی مانند درایوهای NVMe.

اکنون، UEFI کارهای زیادی برای آن انجام می دهد – زمان بوت سریع تر، راه اندازی ایمن و پشتیبانی از درایوهای بیش از 2 ترابایت – اما همه سیستم ها برای آن آماده نیستند. بسیاری از مادربردهای قدیمی از پشتیبانی سیستم عامل لازم برای UEFI برخوردار نیستند، که در صورت ارتقا از بایوس می تواند مشکلاتی را ایجاد کند. با این حال، Legacy Mode در UEFI به شما امکان می‌دهد بایوس را شبیه‌سازی کنید، اگرچه می‌تواند سرعت کار را کمی آهسته کند.

تا سال 2020، اینتل رسما با بایوس خداحافظی کرد و جایگاه UEFI را به عنوان Firmware پیشرو تقویت کرد. غول‌هایی مانند AMD و مایکروسافت نیز از UEFI استقبال کرده‌اند و عملکرد پیشرفته‌ای را که برای سخت‌افزار و نرم‌افزار امروزی لازم است به آن‌ها می‌دهد.

از طرف دیگر، BIOS برای تنظیمات قدیمی‌تر به خوبی کار می‌کند و رویکردی بدون سر و صدا ارائه می‌کند. این ساده است، به طور گسترده پشتیبانی می شود و با MBR عالی کار می کند. اما، اگر با سخت‌افزار مدرن کار می‌کنید، UEFI برنده آشکار است – سریع‌تر، ایمن‌تر و برای رفع نیازهای فناوری امروزی ساخته شده است. با این حال، اگر سیستم شما قدیمی‌تر است یا نگرانی‌هایی در مورد سازگاری دارید، بایوس ممکن است بهترین گزینه برای شما باشد.