مقایسه پروتکل‌های انتقال فایل FTP، SFTP و vsftpd

• ۱۲ تیر ۱۴۰۴
• دسته بندی ها: سرور, لینوکس

پروتکل‌های انتقال فایل FTP، SFTP و vsftpd هرکدام کاربردها و ویژگی‌های متفاوتی دارند. FTP یک پروتکل قدیمی برای انتقال فایل است که بدون رمزنگاری کار می‌کند و از این رو برای محیط‌های امن توصیه نمی‌شود. در مقابل، SFTP که بر پایه SSH عمل می‌کند، امنیت بسیار بالاتری دارد و ارتباطات را به صورت کامل رمزنگاری می‌کند. vsftpd  در واقع یک سرویس‌دهنده FTP است، نه یک پروتکل مستقل، که به دلیل تمرکز بر امنیت، عملکرد بالا و پایداری، به‌عنوان یکی از امن‌ترین و سریع‌ترین پیاده‌سازی‌های FTP شناخته می‌شود.

FTP چیست؟

FTP مخفف File Transfer Protocol، یک پروتکل شبکه بنیادی است که انتقال فایل‌ها بین کامپیوترها را از طریق شبکه TCP/IP تسهیل می‌کند. این پروتکل که بر اساس مدل کلاینت-سرور کار می‌کند، به کاربران امکان آپلود، دانلود و مدیریت فایل‌ها را روی سرورهای راه دور می‌دهد. در حالی که این پروتکل یکی از قدیمی‌ترین پروتکل‌های مورد استفاده است، FTP با گذشت زمان تکامل یافته و انواع امن آن مانند FTPS و SFTP برای رفع محدودیت‌های امنیتی آن توسعه یافته‌اند.

نحوه کار FTP

FTP یک پروتکل مبتنی بر کلاینت-سرور است. FTP به دو کانال ارتباطی بین کلاینت و سرور، وابسته است:

کانال فرمان مسئول پذیرش اتصالات کلاینت و اجرای سایر دستورات ساده است. معمولا از پورت ۲۱ سرور استفاده می‌کند. کلاینت‌های FTP برای شروع مکالمه برای انتقال فایل به این پورت متصل می‌شوند و با ارسال نام کاربری و رمز عبور، خود را احراز هویت می‌کنند. کانال فرمان تا زمانی که کلاینت ارتباط خود را قطع کند یا سرور به دلیل عدم فعالیت یا دلایل دیگر اتصال را پایان دهد، باز می‌ماند.

کانال فرمان (کانال کنترل)

• هدف: انتقال دستورات و پاسخ‌ها بین کلاینت و سرور را مدیریت می‌کند.
  پورت مورد استفاده: معمولاً روی پورت ۲۱ TCP کار می‌کند.
  عملکرد: وقتی کلاینت اتصال به سرور FTP را آغاز می‌کند، از طریق این کانال متصل می‌شود تا جزئیات احراز هویت (مانند نام کاربری و رمز عبور) و سایر دستورات را ارسال کند. این کانال در طول جلسه باز می‌ماند و اطلاعات کنترل را مدیریت می‌کند.

پس از احراز هویت، کلاینت و سرور سپس یک پورت سرور مشترک جدید برای کانال داده مذاکره می‌کنند که فایل از طریق آن منتقل می‌شود. پس از اتمام انتقال فایل، کانال داده بسته می‌شود. اگر قرار است چندین فایل به طور همزمان ارسال شوند، باید از طیف وسیعی از پورت‌های کانال داده استفاده شود.

کانال داده

• هدف: انتقال واقعی فایل‌ها بین کلاینت و سرور را تسهیل می‌کند. پس از اتمام انتقال فایل، این کانال بسته می‌شود.
• پورت‌های مورد استفاده:
  • حالت فعال: سرور اتصال داده را از پورت ۲۰ خود به پورت مشخص شده توسط کلاینت آغاز می‌کند.در حالت فعال، کلاینت یک پورت را باز می‌کند و منتظر می‌ماند تا سرور برای انتقال داده به آن متصل شود. سرور از پورت 20 برای اتصال به کلاینت جهت انتقال داده استفاده می‌کند. اکثر کلاینت‌های FTP به طور پیش‌فرض حالت فعال را تنظیم نمی‌کنند زیرا اکثر فایروال‌ها اتصالات آغاز شده از خارج، مانند اتصال آغاز شده توسط سرور FTP را مسدود می‌کنند. برای استفاده از حالت فعال، باید فایروال خود را پیکربندی کنید.
  • حالت غیرفعال: سرور یک شماره پورت به کلاینت ارائه می‌دهد و کلاینت اتصال به آن پورت را آغاز می‌کند.در حالت غیرفعال، وقتی کلاینتی از سرور فایلی را درخواست می‌کند، سرور یک پورت تصادفی را باز می‌کند و به کلاینت دستور می‌دهد که به آن متصل شود. در این حالت، اتصالات توسط کلاینت آغاز می‌شوند که مشکلات فایروال را نیز حل می‌کند. اکثر کلاینت‌های FTP به طور پیش‌فرض از حالت غیرفعال استفاده می‌کنند.

مزایای FTP

FTP یک پروتکل آزمایش شده در زمان است که بسیاری از متخصصان و تکنسین‌های فناوری اطلاعات سال‌هاست از آن استفاده می‌کنند. با وجود طیف وسیعی از ابزارهای کاربرپسند مانند FileZilla، Cyberduck و WinSCP، انتقال فایل‌ها از طریق FTP حتی برای کسانی که تجربه کمی در شبکه دارند، ساده شده است.

معایب FTP

بزرگترین عیب FTP امنیت است.

نام‌های کاربری، رمزهای عبور و فایل‌ها همگی به صورت متن ساده ارسال می‌شوند، بنابراین هکرها می‌توانند به راحتی به اطلاعات شما دسترسی پیدا کنند.

FTP همچنین برای برقراری اتصالات داده، به ویژه در حالت فعال، که در آن پورت‌های پویا برای هر جلسه انتقال مورد نیاز است، به طیف وسیعی از پورت‌های باز متکی است. با این حال، رویه‌های امنیتی مدرن در محیط‌های سازمانی با هدف کاهش تعداد پورت‌های در معرض دید عموم انجام می‌شود. در نتیجه، سازمان‌ها اغلب به دلیل این چالش‌های ذاتی شبکه و فایروال، FTP را کمتر مناسب می‌دانند.

و می‌توان سرورها را فریب داد تا داده‌ها را به پورت‌های تصادفی روی یک کامپیوتر نادرست ارسال کنند.

چه زمانی باید از FTP استفاده کنید

اگر انتقال فایل شما کم خطر است و سرعت اولویت بالاتری نسبت به امنیت دارد، FTP همچنان می‌تواند به عنوان یک راه حل ساده و موثر عمل کند.

با این حال، در اکثر محیط‌های تجاری که محرمانگی و یکپارچگی داده‌ها ضروری است، تکیه بر FTP توصیه نمی‌شود. برای تبادل فایل امن، گزینه‌های دیگری مانند SFTP یا FTPS بسیار مناسب‌تر هستند.

SFTP (پروتکل انتقال فایل SSH)

FTP که مخفف Secure File Transfer Protocol است، یک پروتکل شبکه است که برای انتقال و دستکاری ایمن فایل از طریق یک کانال امن استفاده می‌شود.

SFTP بر روی پروتکل SSH  اجرا می‌شود و یک کانال ارتباطی امن و رمزگذاری شده بین کلاینت و سرور ایجاد می‌کند. این رمزگذاری تضمین می‌کند که تمام داده‌های منتقل شده محافظت می‌شوند و از رهگیری یا دستکاری فایل‌ها توسط کاربران غیرمجاز در حین انتقال جلوگیری می‌کند.

SFTP به طور گسترده توسط کاربران ترجیح داده می‌شود زیرا امنیت قوی SSH را با قابلیت‌های انتقال فایل FTP ترکیب می‌کند و روشی قابل اعتماد و ایمن برای انتقال و مدیریت فایل‌ها در سیستم‌ها و شبکه‌های مختلف ارائه می‌دهد.

نحوه کار SFTP

SFTP، در دهه 1990 به عنوان جایگزینی امن برای روش‌های سنتی انتقال فایل ظهور کرد. با وجود نام مشابه آن با FTP و FTPS، SFTP بر روی یک پروتکل کاملا متفاوت – SSH (پوسته امن) – عمل می‌کند. این تفاوت اساسی به SFTP اجازه می‌دهد تا به طور پیش‌فرض انتقال فایل رمزگذاری شده و ایمن را ارائه دهد و آن را برای تبادل داده‌های حساس یا محرمانه مناسب می‌کند.

SFTP از هر دو روش احراز هویت سنتی نام کاربری-رمز عبور و احراز هویت کلید عمومی پشتیبانی می‌کند. مورد دوم به جفت کلیدهای تولید شده به صورت رمزنگاری متکی است که محافظت بسیار قوی‌تری نسبت به رمزهای عبور به تنهایی ارائه می‌دهند. از آنجا که این کلیدها بسیار طولانی‌تر و پیچیده‌تر هستند، در برابر حملات جستجوی فراگیر بسیار مقاوم هستند و آنها را به گزینه‌ای ترجیحی در محیط‌های امن تبدیل می‌کند.

نحوه کار احراز هویت کلید SSH به این صورت است:

• رایانه یک جفت کلید عمومی-خصوصی تولید می‌کند.
• سپس کلید عمومی خود را به حساب خود در سرور SFTP پیوند می‌دهید.
• هنگامی که به آن سرور متصل می‌شوید، کلاینت شما با کلید خصوصی شما امضایی ایجاد می‌کند که سرور می‌تواند آن را با کلید عمومی ذخیره شده تأیید کند.
• اگر کلیدهای عمومی و خصوصی با هم مطابقت داشته باشند، اتصال احراز هویت می‌شود.

مزایای SFTP

بزرگترین مزیت SFTP امنیت آن است.

مانند FTP/FTPS، می‌توانید از نام‌های کاربری و رمزهای عبور برای احراز هویت استفاده کنید. با این حال، با SFTP، این اعتبارنامه‌ها رمزگذاری می‌شوند و آن را ایمن‌تر می‌کنند و همانطور که در بالا ذکر شد، می‌توانید از احراز هویت کلید عمومی برای افزایش امنیت استفاده کنید. یا شما احراز هویت کلید عمومی را با نام‌های کاربری و رمزهای عبور ترکیب می‌کنید و SFTP را حتی امن‌تر می‌کنید.

علاوه بر این، از آنجا که SFTP فقط از یک اتصال سرور برای انتقال داده استفاده می‌کند، نیازی به باز بودن هیچ پورت سرور دیگری برای کار کردن آن نیست که این امر امنیت و سازگاری با فایروال را افزایش می‌دهد.

معایب SFTP

چالش اصلی استفاده از احراز هویت مبتنی بر کلید SSH در مدیریت کلید نهفته است. کلید خصوصی باید به طور ایمن در دستگاه کلاینتی که انتقال فایل را آغاز می‌کند، ذخیره شود. اگر این کلید گم شود یا به خطر بیفتد، دسترسی می‌تواند مختل شود یا بدتر از آن، به دست افراد نادرست بیفتد، در صورت عدم محافظت صحیح، یک خطر امنیتی جدی ایجاد می‌کند.

اطمینان حاصل کنید که پورت ۲۲ در فایروال مجاز است.

تفاوت‌های کلیدی SFTP و FTP:

SFTP و FTP معمولا در چندین زمینه کلیدی، از جمله امنیت، احراز هویت، قابلیت حمل و سازگاری با فایروال، متفاوت هستند. SFTP از SSH برای رمزگذاری داده‌ها در حین انتقال استفاده می‌کند و امنیت قوی را فراهم می‌کند، در حالی که FTP داده‌ها را بدون رمزگذاری منتقل می‌کند و آن را در برابر رهگیری آسیب‌پذیر می‌کند. SFTP از چندین روش احراز هویت، از جمله احراز هویت کلید عمومی، پشتیبانی می‌کند، در حالی که FTP محدود به احراز هویت اولیه نام کاربری و رمز عبور است. علاوه بر این، SFTP مستقل از پلتفرم است و به طور یکپارچه در سیستم عامل‌های مختلف کار می‌کند، در حالی که FTP ممکن است با مشکلات سازگاری مواجه شود. از دیدگاه فایروال، SFTP روی یک پورت واحد کار می‌کند و پیکربندی را آسان‌تر می‌کند، در حالی که FTP برای عملکرد به چندین پورت نیاز دارد که اغلب مدیریت فایروال را پیچیده می‌کند.

خرید VPS لینوکس با دسترسی کامل SSH و منابع اختصاصی، مناسب برای برنامه‌نویسان، توسعه‌دهندگان و مدیران سایت در پارسدو فراهم است.

VSftpd

VSftpd (Very Secure FTP Daemon) یکی از محبوب‌ترین و قابل‌اعتمادترین سرویس‌دهنده‌های FTP در سیستم‌عامل‌های مبتنی بر یونیکس و لینوکس است. این نرم‌افزار با تمرکز ویژه بر امنیت و عملکرد طراحی شده و به‌طور گسترده‌ای در سرورهای بزرگ مانند سرورهای Ubuntu، Red Hat و حتی در سایت‌هایی مثل kernel.org و ftp.debian.org استفاده می‌شود. VSftpd از ویژگی‌هایی نظیر پشتیبانی از کاربران محلی و مجازی، قابلیت تعیین سطوح دسترسی، محدودسازی پوشه‌ها (chroot)، و پشتیبانی از FTPS (FTP روی SSL/TLS) برخوردار است که امکان انتقال امن فایل‌ها را فراهم می‌کند.

مزایای VSftpd:

• امنیت بالا: به‌عنوان یکی از امن‌ترین سرویس‌دهنده‌های FTP شناخته می‌شود و نسبت به سایر گزینه‌ها کمتر دچار آسیب‌پذیری‌های امنیتی شده است.
• پایداری و سرعت بالا: حتی در سرورهای پرترافیک عملکرد روان و سریع دارد.
• منابع پایین: نسبت به سایر daemonهای FTP از منابع سیستمی کمتری استفاده می‌کند.
• پیکربندی منعطف: با استفاده از فایل تنظیمات ساده، می‌توان کنترل دقیقی بر رفتار سرور داشت.
• پشتیبانی از FTPS: امکان رمزنگاری ارتباطات با استفاده از SSL/TLS وجود دارد (البته نه SFTP که پروتکل متفاوتی است).

معایب VSftpd:

• عدم پشتیبانی از SFTP: چون SFTP مبتنی بر SSH است و VSftpd بر پایه FTP ساخته شده، از آن پشتیبانی نمی‌کند.
• رابط کاربری خط فرمان: فاقد رابط گرافیکی برای پیکربندی است و برای کاربران مبتدی ممکن است کار با فایل‌های تنظیمات کمی پیچیده باشد.
• ویژگی‌های محدود نسبت به برخی رقبا: برخی از سرویس‌دهنده‌های دیگر امکانات بیشتری برای مدیریت کاربران یا گزارش‌گیری ارائه می‌دهند.

در مجموع، VSftpd گزینه‌ای ایده‌آل برای محیط‌هایی است که به امنیت، عملکرد و پایداری بالا نیاز دارند، اما ممکن است برای کاربران تازه‌کار یا نیازهای خاص مدیریتی، به تنظیمات بیشتری نیاز داشته باشد.

جمع‌بندی

پروتکل‌های انتقال فایل مانند FTP، SFTP و vsftpd برای مدیریت ایمن و کارآمد تبادل فایل در شبکه‌ها ضروری هستند. FTP، اگرچه هنوز رایج است، اما در استانداردهای امنیتی مدرن کمبود دارد و برای انتقال‌های کم‌خطر مناسب‌تر است. از سوی دیگر، SFTP رمزگذاری قوی مورد نیاز برای ارتباطات ایمن را فراهم می‌کند و آن را برای تبادل داده‌های حساس ایده‌آل می‌کند. هنگام پیکربندی سرویس‌هایی مانند VSFTPD، اطمینان از تنظیمات مناسب، احراز هویت امن و پیکربندی فایروال، کلید حفظ یک محیط امن است. در نهایت، انتخاب پروتکل مناسب به نیازهای خاص شما بستگی دارد – چه سادگی FTP، چه امنیت SFTP یا محیط کنترل‌شده ارائه شده توسط VSFTPD. با این دانش، می‌توانید با اطمینان راه‌حل‌های انتقال فایل را که هم امن و هم کارآمد برای شبکه شما هستند، پیاده‌سازی کنید.